Wat The Hamptons is voor New York, is Sint-Martens-Latem voor Gent. Een plek die weinig met de echte wereld te maken heeft, gevrijwaard van etterende stadskankers, fileleed en ander stedelijk geharrewar. In ruil word je getrakteerd op brede lanen, kronkelende Leiezichten en houten wegwijzers die de vele Range Rovers en Porsches de goede weg tonen. Of het leven zoals het zou kunnen zijn. Welkom in de idylle die Latem heet.

Fotografie: Karl Bruninx

Wie elke dag een verkeersinfarct moet trotseren op een of andere mistroostige snelweg of grijze steenweg en uitkijkt op de Belgische lintbebouwing, zou het haast vergeten. Maar er bestaan ook in eigen land nog plekken die van zo’n onwerkelijke en consequente schoonheid zijn dat je er liefst een glazen bol zou over zetten. Kwestie van al die pracht deskundig te bewaren voor het ongelovige nageslacht. Sint-Martens-Latem, niet toevallig een van ’s lands rijkste gemeentes, is zo’n bijzondere plek waar geen valse noten te bespeuren zijn. Een gehucht dat zo eenvoudig perfect is, dat het haast niet meer van deze tijd lijkt. En geen betere manier om glorieus met dat kunstenaarsdorp kennis te maken, dan per boot. Dus schepen we op een mooie zomermorgen in bij Yachtcharter Gent om in stijl en in stilte met een electrosloep koers te zetten naar Latem. Gewapend met genoeg proviand om aan boord meteen ook te brunchen. Zo gaat dat immers als je cruist. Zodra Gent achter ons ligt, begint het festijn. We starten bescheiden, maar al snel passeert de ene na de andere magnifieke tuin de revue en wordt er luidop gemijmerd over een leven aan het water. De Leie kronkelt zoals alleen de Leie dat kan en serveert na elke bocht een nieuwe parel. Overal liggen bootjes te dobberen, van schamele schuiten tot chique jachten met eigen lift en garage, en her en der wordt er gezonnebaad. Legaal voyeurisme en we voelen ons niet eens schuldig terwijl we in alle stilte door het water klieven. Een zacht briesje, ruisende eeuwenoude treurwilgen en een estafette van schoonheid die maar blijft duren. ‘Wanneer je fietst of wandelt krijg je alleen maar hoge hagen of stevige hekkens te zien’, zo weet Gwen, onze kapitein van dienst, ‘alleen al varend zie je het echte Latem’. Niet dat hij ons moet overtuigen, wij voelen ons al vanaf de allereerste minuut heerlijk bevoorrecht. Wanneer we twee uur later aan het gemeentehuis van Latem aanmeren, strekken we even de benen om daarna fluks terug te varen naar Gent. En geen mens die daar tegen op ziet. Na onze halve dag te water zijn we helemaal klaar om terug te keren naar Latem en deze dure enclave aan een tweede inspectieronde te onderwerpen.

Yachtcharter Gent, Gasmeterlaan 191D, 9000 Gent, www.yachtchartergent.com

De Albijn Van den Abeele wandelroute, goed voor 9 kilometer en genoemd naar de stamvader van de Latemse School, zal onze ontdekkingstocht verder in goede banen leiden en tonen wat de kunstenaars van toen hier vonden. Starten doen we aan de Palepelstraat waar je ook nog eens lang én gratis kunt parkeren. Alleen in Latem. We zigzaggen wat door het dorp, passeren de woonst van Albijn, de verzamelplek van Emilie Claus, George Minne, Valerius de Saedeleer en vrienden, en de pittoreske stek van Leon de Smet om daarna een toertje rond de witte Sint-Martinuskerk te maken. ‘Stilte is de stelligheid die nooit begeeft’ fluistert Karel van de Woestijne ons hier in en gelukkig hebben we nog vele kilometers voor de boeg om daarover na te denken. Want is dat niet het excuus van elke zwijgzame man? En moeten we dat wel stimuleren? Wij twijfelen terwijl we de gemeenteboomgaard doorsteken en halt houden bij de steiger waar we eerder al aanmeerden. Geen plek die door de Latemse school vaker vastgelegd werd dan deze. En geef hen maar eens ongelijk. Het tracé dat volgt, katapulteert ons moeiteloos in een van die schilderstaferelen. We slingeren via een knuppelbad door het groen van de Leiemeersen, spotten achter de rietkragen zowel koeien als de occasionele witte villa en zijn mijlen ver weg van de rest van de wereld. Mocht dit het standaard leven op den buiten zijn, dan teken ik onmiddellijk. Wat volgt moet niet onderdoen, dreven met knotwilgen, bosjes met elzen, sloten à volonté en … Baarleveer. Het pont dat vandaag fietsers en vroeger de postbode, de dokter en de lijkstoet naar de overkant bracht. De perfecte stop voor wie even wil verpozen om wat te mijmeren. Wij moeten doorstappen want we zitten nog niet eens halverwege. We doorkruisen weides die ondoorkruisbaar lijken, aarzelen even of we nog wel op het goede spoor zitten en rijgen de kunstenaarsvilla’s aan elkaar, van Servaes tot Minne, om via goed verborgen oude kerkwegels bij de Latemse Koutermolen uit te komen, een klassieker in het Latemse School oeuvre. Vlakbij wacht de Belgisch-Franse keuken van ’t Laethems Ros, uitgerust met een zalig terras en een strak landelijk interieur. De klokken luiden, voor ons verschijnt een tartaar van tonijn en wij willen nergens anders zijn.

Die avond trekken we ons terug in Auberge du Pêcheur, een vaste waarde in Latemse middens. Om te aperitieven langs de Leieboorden, feest te vieren of te overnachten. Dat doe je met zicht op de Leie en de boer die aan de overkant noest verder ploegt. Voor ons een varende va-et-vient van aanmerende kapiteins en drie ooievaars die plots majestueus, zo als alleen ooievaars dat kunnen, opvliegen. Nu maar hopen dat ze geen drieling voor onze hoteldeur droppen…

’t Laethems Ros, Dorp 20, Sint-Martens-Latem, www.tlaethemsros.be

Auberge du Pêcheur, Pontstraat 41, Deurle, www.auberge-du-pecheur.be

’s Anderdaags schaven we onze plannen wat bij. De Gust De Smet wandelroute die Deurle doorkruist, mag met zijn 6,5 km dan wel bescheiden zijn, wij opteren om het tracé te fietsen en al trappend het mooie zusterdorp te ontdekken. Zo kunnen we tussendoor meteen ook nog even naar Latem hoppen om er ons te vergapen aan de fijne boetieks die we eerder, wegens tijdsgebrek, links lieten liggen. We negeren voor het gemak eventjes de vele onverharde stukken op het plan. Starten doen we op het zeer charmante dorpsplein van dit kleine tweelingbroertje. Ongetwijfeld een van ’s lands mooiste exemplaren, voorzien van een kerk, een dorpsboomgaard en twee etablissementen waar het goed vertoeven is. Wat heeft een dorp meer nodig? We klimmen langs het kerkhof, via het Cyriel Buyssepad, omhoog. Afstappen is aangeraden al was het maar om even op dat kerkhof te turen en de graven van Leon en Gust De Smet te spotten. Gustave De Smet mixte expressionisme en kubisme en liet zijn huis en werken na aan de gemeente Deurle die er prompt een museum van maakte. Dat museum wordt momenteel gerenoveerd maar vlakbij kun je in het Museum Dhondt-Dhaenens wel je kunstgram halen. In het modernistisch gebouw krijg je gevarieerde en verrassende tentoonstellingen geserveerd en zoetebekken kunnen meteen ook wat museumhoning inslaan, geproduceerd in de bijenkast om de hoek. Wie ongedurige kinderen meezeult, kan de belhamels loslaten op het grasplein, een half voetbalplein groot, en zelf op adem komen in een van de designzitjes.

Musem Dhondt-Dhaenens, Museumlaan 14, Deurle, www.museumdd.be

De indrukwekkende Rode Beukendreef bezorgt ons wat later haast een stijve nek. De dreef is bijna 1 km lang en de dubbele bomenrij lijkt tot aan de hemel te reiken. Schaduw in overvloed dus en her en der bordjes die te haastige automobilisten tot traagheid aanzetten: ‘Graag traag voor onze dreven.’ Sowieso is de toon is deze kontreien mild en voornaam. ‘Welopgevoede mensen gebruiken deze boord niet als hondentoilet’ staat wat verder te lezen. Wij hossen laan in en laan uit en maken via de Kapitteldreef eventjes een ommetje naar Latem om er tegen het middaguur halt te houden bij Bakkerij Himschoot die in het Gentse al sinds 1880 naam en faam heeft en een van ’s lands oudste bakkerijen is. Het Latemse filiaal heeft binnenin veel weg van een donkere, oude bib. Compleet met bordeaux Chesterfield. Geen plek geschikter om je te goed te doen aan een ouderwetse boterham. Gemaakt van op steen gemalen graan, gebakken in een steenoven, op een natuurlijke manier gerezen en zonder broodverbeteraar. Het ommetje waard dus. En dan zwijgen we nog over die fijne grootstadboetieks zoals Par terre, A Suivre, Julia June en Giovane die in de K. Maenhoutstraat verzamelen. In Deurle, enkele dreven verder, gaat dat verhaal verder en wacht in de Dorpsstraat het inspirerende White Interiors met een resem hebbedingen. Of hoe twee kleine gehuchten ook mode- en designadepten kunnen bekoren.

Himschoot’s, Koperstraat 10, Sint-Martens-Latem, www.bakkerijhimschoot.be

Die avond sluiten we af in grandioze Latemstijl en wel in Gasthof Halifax dat in het nabije Astene ligt te blinken. Letterlijk zelfs, de zon mag dan al aan het zakken zijn, de Leie glinstert alsof ze weet dat dit haar fotomoment is. Nog even alles geven voor die zonnespot verdwenen is. Er komen eendjes piepen, maten van een vakantiejobber varen voorbij en roepen hem tot hij knalrood wordt en de vele niveauterrassen zitten afgeladen vol. Begrijpbaar, mooiere terrassen vind je amper. In de keuken wordt er gegrild alsof het buiten vriest en al wie ons ziet eten, meent ongetwijfeld dat we ons laatste avondmaal ingezet hebben. Nog voor de zon goed en wel onder is, smeden we plannen om nog eens terug te keren met onze respectievelijke wederhelften en het hele parcours gewoon compleet over te doen. Want schoonheid die zo uitzonderlijk is, moet je delen.

Gasthof Halifax, Emiel Clauslaan 143, Astene, www.gasthofhalifax.be

Meer weten?

Toerisme Leiestreek, www.toerisme-leiestreek.be

Toerisme Sint-Martens-Latem, Dorp 1, Sint-Martens-Latem, www.sint-martens-latem.be

Nog te ontdekken in en rond Latem!

1. Museum Gevaert-Minne, Kapitteldreef 45, Sint-Martens-Latem, sint-martens-latem.be
   Kunstschilder Edgar Gevaert trouwde met Marie Minne, de oudste dochter van de beeldhouwer en het paar vestigde zich hier. Vandaag vind je er werk van Gevaert, beelden en tekeningen van Minne en werken van de Latemse School.
2. Maaigemdijk, Deinze
   De Maaigemdijk, een oude Leiebocht, werd door de inwoners van Deinze verkozen tot hun mooiste plek. En dat is helemaal terecht. Met wat geluk zie je er de koeien in het water schrijden en beleef je je eigen Latemse School tafereel.
3. Kasteel Ooidonk, Ooidonkdreef 9, Deinze, ooidonk.be
   Je kunt deze middeleeuwse versterkte burcht, een van de mooiste kastelen van België, uitgebreid bezoeken maar ook wie genoegen neemt met de tuin komt aan zijn trekken. Je bewondert er een vijver vol waterlelies, de oude serres en de indrukwekkende Vlaams-Spaanse architectuur.
4. ’t Oud Sashuis, Astene Sas, Astene, astene-sas.be
   Astene Sas herinnert aan lang vervlogen tijden en ’t Oud Sashuis dat erbij hoort moet niet onderdoen. Een heerlijke pleisterplek voor wie even de benen wil laten rusten.
5. Hof Ter Leie, Baarle Frankrijkstraat 90, Sint-Martens-Latem, hofterleie.be
   Al halverwege je wandeltracé honger? Hof Ter Leie, pal aan Baarleveer, biedt soelaas. Bovendien was chef Jérôme De Vriese meer dan 3 jaar de naaste medewerker van de legendarische kookkunstenaar Willy Slawisky.

Cruisen door Sint-Martens-Latem en Deurle, 10 bijzondere fietsstops

1. Sint-Martinuskerk, Sint-Martens-Latem
   Ga na of de verzuchting van Karel van de Woestijne ook de jouwe is en check daarna even de aanlegsteiger om je te vergapen aan het wondermooie Leietafereel.
2. Himschoot, Sint-Martens-Latem
   Snel een stevig boterhammetje binnenspelen kwestie van kloek te staan. Of gewoon halt houden om een koffie te drinken.
3. Baarle Veer, Sint-Martens-Latem
   Zin in een andere horizon? Hop dan op het pont om Latem eens vanuit Baarle te bekijken, gegarandeerd een ander perspectief.
4. Het vijvertje, Sint-Martens-Latem
   Op het knooppunt van de Burgemeesterstraat en de Latemstraat vind je een kleine vijver en die vijver stond al op de oudste kaart van Latem, uit 1575, vermeld. Dit is de geboorteplek van Latem, van hieruit is het dorp gegroeid.
5. Dorpsplein, Deurle
   Via de Kapitteldreef beland je in Deurle waar het dorpsplein elke passant instant charmeert met zijn heilige Drievuldigheid: kerk, boomgaard en cafés.
6. Auberge du Pêcheur, Deurle
   Een instituut en dus een must voor al wie Latem en Deurle aandoet. Een parking vol dure auto’s maar ook fietsers zijn welkom.
7. Museum Dhondt-Dhaenens, Deurle
   Klein genoeg om geen uren zoet te zijn, groots genoeg om te bekoren. Niet voorzien van een hip museumcafé, wel uitgerust met een barhoekje waar je zowel museumhoning als smakelijke sapjes vindt.
8. Rode Beukendreef, Deurle
   Deze magistrale dreef maakt indruk met haar repetitieve karakter en dieprode reuzen. Een plek waar je spontaan stil wordt.
9. Maenhoutstraat, Sint-Martens-Latem
   Een minishoppingparadijs voor fashionista’s, geen ketengeweld, wel een handvol exclusieve boetieks die je op je wenken bedienen.
10. Koutermolen, Sint-Martens-Latem
    De roots van de Koutermolen gaan terug tot de 14^de eeuw, maar belangrijker nog, tal van Latemse schilders legden dit tafereel vast.

Verschenen in VAB-magazine, 2016